Van der Molen en Gelderloos. Architecten van naam

In het noorden van Nederland zijn tussen beide wereldoorlogen veel architecten werkzaam geweest, die vaak onderbelicht zijn gebleven. Één man heeft het zijn missie gemaakt hier verandering in aan te brengen.

Bertus Fennema Strikes Again! De oud-burgemeester heeft al diverse boeken van tot dan toe onderbelicht gebleven Groningse architecten op zijn naam staan. Na publicaties over onder andere Sietze Veenstra, Karst Zevenberg en Albert Wiersema, is het nu de beurt aan Eppe van der Molen. De architect uit Visvliet – nabij de grens met Friesland – was al eerder op de radar van Wendingen verschenen (Fennema noemt ons dan ook), met name door zijn vele gebouwen in het plaatsje Grijpskerk.

Architectenbureau Van der Molen en Gelderloos te Visvliet

Niet alleen heeft Fennema veel over leven en werk van Eppe van der Molen boven water gekregen, ook brengt hij een andere – nog onbekendere – architect voor het voetlicht: Johannes Gelderloos. Deze eveneens Groningse architect kwam in 1932 als jonge talentvolle 'Opzichter-Teekenaar' in dienst bij Van der Molen. In 1934 werd de samenwerking nog inniger toen de heren samen een maatschap aangingen onder de naam Architectenbureau Van der Molen en Gelderloos te Visvliet. In de periode 1924-1944 hebben zij een omvangrijk en vooral ook gevarieerd oeuvre opgebouwd: woonhuizen, woon-winkelpanden, bedrijfspanden en boerderijen.

Van een geschat aantal van zo'n 270 werken komen in het boek ongeveer 250 werken (nieuw- en verbouw) aan bod. Het overgrote deel van de ontwerpen (ca. 190) bevindt zich in de provincie Groningen en een kleiner aantal (ca. 60) in Friesland. Een deel van de gebouwen laat duidelijk invloeden van de Amsterdamse School zien. Met bijna 70 werken blijkt het architectenbureau vooral op Grijpskerk een enorme stempel te hebben gedrukt.

Fraaiere uitvoering

Net als in zijn vorige boeken maakt Fennema ook in dit boek – met veel fraaie foto’s van Harry van der Werff – uitstapjes naar de maatschappelijke context waarbinnen de architecten hun werk deden. Tevens beschrijft hij de levens van beide architecten en deelt hij enkele persoonlijke ervaringen van zijn onderzoek. Dit boek heeft bovendien een fraaiere uitvoering gekregen dan de eerder genoemde uitgaven: het heeft een hardcover en een wat prettiger formaat. Hoewel die niet echt handzaam is, gaat het zeker mee bij een volgende bezoek aan deze regio in Groningen!

Bertus Fennema, Van der Molen en Gelderloos. Architecten van naam. Visvliet 1924-1944 (NoordPRoof Producties, 2022).