De Klerks partituur

Ensemble Lumaka speelt Michel de Klerks ‘Het Schip’ als partituur voor fluit, harp en strijkinstrumenten.

MICHEL DE KLERKS PARTITUUR

Ensemble Lumaka speelt Michel de Klerks ‘Het Schip’ als partituur voor fluit, harp en strijkinstrumenten.

Op 30 januari 2015 bracht Ensemble Lumaka een zeer belangwekkende en ontroerende uitvoering van het lezen van de architectuur van Michel de Klerk als muziek. Het motto zou het volgende geweest kunnen zijn: ‘When I see architecture that moves me, I hear music in my inner ear’ (Frank Lloyd Wright, commentaar in een gesprek met Eric Mendelsohn in 1924).

Ensemble Lumaka is gespecialiseerd in muziek uit de jaren twintig en bestaat uit Jana Machelet, fluit; Miriam Overlach, harp; Eke van Spiegel, viool; Martina Forni, altviool en Charles Watt, cello. Dat het gebouw Het Schip gelezen zou kunnen worden als een partituur legde Taufan ter Weel uit aan een publiek dat zich onder paraplu’s moest zien droog te houden, terwijl we bij ‘De Sigaar’ op de hoek van de Zaanstraat en de Hembrugstraat stonden.

De muziek werd uitgevoerd op zes verschillende locaties in en buiten het gebouw. Op elke locatie was de muziekkeuze en de samenstelling van het ensemble aangepast aan de situatie en het effect daarvan was overweldigend. Hoewel overweldigend  een wat sterke term is voor het soms zeer intieme aspect van de combinatie van ruimte en muziek. Het geplande aantal bezoekers van twintig per rondleiding/uitvoering werd ruimschoots overschreden. Het effect ervan droeg echter alleen maar bij aan de intimiteit en de ontroering.

Kijkt u even naar deze tabel

En sluit dan uw ogen: met uw herinnering aan Het Schip mixt u nu al deze termen tot het juiste programma. Dan hoort u wat het Ensemble Lumaka ons heeft voorgeschoteld. Geen enkele keer lieten zij ons: ‘dit is het’ horen. Of beter: ‘Dit is zoals de partituur van het gebouw van De Klerk zou moeten klinken.’ Maar: ‘Neem ónze suggestie mee, denk zelf, maak je eigen associaties’. Het gebouw en de relaties daarmee – van de musici, van de bezoekers, en nu van de lezers – zijn iets te complex om daar direct maar één antwoord voor te hebben.

Wat we hoorden in de krotwoningen ontlokte aan iemand de opmerking: ‘ik heb de krotwoning altijd geweldig gevonden. Maar ik heb veel gelezen van en over de z.g. Gezondheids-commissies. En dus over de stank, het lawaai, de omstandigheden in de krotwoningen. Voor het eerste voelde ik die daar door die cello.’ Of, ander voorbeeld, door de drukte stonden we op slechts een meter afstand van de altvioliste, die heel zacht, en heel intens, een wiegelied voor ons speelde. ‘Ah, er zijn nog meer mensen?’ En ze sloot haar ogen en speelde nog een keer. En misschien nog wel een keer, en nog eens. Of het volledige ensemble in de grote ruimte in de tot museum te verbouwen school. Het houdt een grote belofte in.

Er is een traditie om ruimte en muziek, of architectuur  en muziek met elkaar te verbinden. Zie bijvoorbeeld het boek onder redactie van Maarten Kloos: Music, Space and Architecture, waaraan we het citaat van Frank Lloyd Wright ontleenden. Ook uw redacteur heeft zich aan het onderwerp gewaagd met: Beethoven & Stad / Beethoven & Cities. Ook voor Wendingen is muziek een uiterst interessante invalshoek op het documenteren van de Amsterdamse School. Zie bijvoorbeeld de pagina over Gertrud Leistikow, de danseres die danste met maskers van Hildo Krop. Zij stond aan de wieg van de moderne dans in Nederland. Uw redactie zoekt nog steeds naar de muziek waarop zij gedanst zou hebben. Kan de tabel hierboven een aanzet zijn?

We hebben nog één wens voor een volgend evenement en als video op onze website: een Urban Dance over de golven van Het Schip. Want ook nu kunnen dansers de partituur van De Klerk vast nog nog lezen.

Bronnen:

www.ensemblelumaka.com

Maarten Kloos (red): Music, Space and Architecure, Amsterdam Academy of Architecture, 2012, ISBN 9789461400055

Niko Koers (essay) en Herman Rouw (piano): Beethoven & Stad / Beethoven & Cities, Amsterdam, A.A. Hoogteiling, 2013, ISBN 9789082005912