• De beetje verdwaalde beeldengroep 'De Ontwikkeling van de Locomotief'.
    De beetje verdwaalde beeldengroep 'De Ontwikkeling van de Locomotief'.
    12/02/2020
    Hans Farjon

    Brug 263, Weesperpoort

  • Brugnaam met op de achtergrond de poorter.
    Brugnaam met op de achtergrond de poorter.
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • De brug van Bastiaan de Greef.
    De brug van Bastiaan de Greef.
    1904
    Jacob Olie / Stadsarchief Amsterdam

    Brug 263, Weesperpoort

  • De brug van Joan van der Mey.
    De brug van Joan van der Mey.
    1920-1940
    Stadsarchief Amsterdam

    Brug 263, Weesperpoort

  • Het oorspronkelijke ontwerp van Piet Kramer.
    Het oorspronkelijke ontwerp van Piet Kramer.
    1946
    Stadsarchief Amsterdam

    Brug 263, Weesperpoort

  • De brug vandaag de dag.
    De brug vandaag de dag.
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Vogelvlucht overzicht van werkzaamheden aan viaduct 425 en brug 263 op het Rhijnspoorplein.
    Vogelvlucht overzicht van werkzaamheden aan viaduct 425 en brug 263 op het Rhijnspoorplein.
    1967
    Stadsarchief Amsterdam

    Brug 263, Weesperpoort

  • Blik naar het noorden. Ergens zit hier een brug...
    Blik naar het noorden. Ergens zit hier een brug...
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Panorama ootszijde van de Weesperpoort.
    Panorama ootszijde van de Weesperpoort.
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Steen met naam, jaartal en Andreaskruisen.
    Steen met naam, jaartal en Andreaskruisen.
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Smeedijzeren brugleuning.
    Smeedijzeren brugleuning.
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Steen met naam, jaartal en (niet zichtbaar) Andreaskruisen.
    Steen met naam, jaartal en (niet zichtbaar) Andreaskruisen.
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Bij de trap naar de Spinozastraat.
    Bij de trap naar de Spinozastraat.
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • De oostzijde met fietswinkel, de toegang van de voormalige voet-fiesttunnel.
    De oostzijde met fietswinkel, de toegang van de voormalige voet-fiesttunnel.
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Siersmeedijzeren leuning.
    Siersmeedijzeren leuning.
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Oostzijde
    Oostzijde
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Siermetselwerk, geaccentueerd met krijtjes door een creatieve geest.
    Siermetselwerk, geaccentueerd met krijtjes door een creatieve geest.
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Poortersvrouw van Hildo Krop.
    Poortersvrouw van Hildo Krop.
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Natuurstenen ornamenten.
    Natuurstenen ornamenten.
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • De Poortersvrouw tijdens Pasen 2018. Toevoeging door straatartiest Frankey.
    De Poortersvrouw tijdens Pasen 2018. Toevoeging door straatartiest Frankey.
    april 2018
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Brugpijlers
    Brugpijlers
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Poorter van Hildo Krop.
    Poorter van Hildo Krop.
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Hoekje aan de westzijde
    Hoekje aan de westzijde
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Brugnaam
    Brugnaam
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • De Poorter
    De Poorter
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Het van de oorspronkelijk drie zitjes enige overgebleven exemplaar.
    Het van de oorspronkelijk drie zitjes enige overgebleven exemplaar.
    10/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • Sluitsteen bij het zitje.
    Sluitsteen bij het zitje.
    10/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

  • De beetje verdwaalde beeldengroep 'De Ontwikkeling van de Locomotief'.
    De beetje verdwaalde beeldengroep 'De Ontwikkeling van de Locomotief'.
    12/02/2020
    Hans Farjon

    Brug 263, Weesperpoort

  • Brugnaam met op de achtergrond de poorter.
    Brugnaam met op de achtergrond de poorter.
    9/2019
    Marcel Westhoff

    Brug 263, Weesperpoort

Introductie

Een typische Kramerbrug op een druk verkeersknooppunt en daardoor is in de loop der tijd het aanzicht ervan flink veranderd.

Specificaties

Officiële of officieuze naam Brug 263, Weesperpoort
Type object Brug
Materiaal Baksteen, Smeedijzer, Graniet
Huidige staat
Adres(sen) Rhijnspoorplein
Postcode(s) 1091 GC
Plaats (provincie) Amsterdam (Noord-Holland)
Land Nederland
Opdrachtgever(s) Gemeente Amsterdam
Betrokken architect(en) Piet Kramer, Publieke Werken
Betrokken kunstenaar(s) Hildo Krop
Geplaatst in 1941 - 1942
Huidige eigenaar Gemeente Amsterdam
Soort monument
Monumentnummer

Achtergrond

In flux. Zo is het gebied rond de Weesperpoort het beste te beschrijven. Op de plek die vroeger de toegang tot de stad was voor mensen uit de richting Weesp - en nu de plek is die Weesperstraat en Weesperplein verbindt met Rhijnspoorplein en Wibautstraat - ligt al eeuwenlang een brug.

Midden 19e eeuw kwam hier een brug naar ontwerp van de toenmalige stadsarchitect Bastiaan de Greef. Het verbond het Weesperplein met Station Amsterdam Weesperpoort, dat in 1843 door de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij in gebruik werd genomen. Omdat die brug begin 20e eeuw niet meer voldeed aan de eisen die het vele vervoer eraan stelde, ontwierp Joan van der Mey van Publieke Werken in 1920 een nieuwe brug, waarbij gebruik werd gemaakt van restanten van de brug van De Greef. Hierin kunnen we al de Amsterdamse School herkennen.

Nadat Station Weesperpoort in 1939 werd gesloten, werd besloten een nieuwe brug te bouwen. Het ontwerp hiervoor kwam uiteraard van ‘bruggenbouwer’ Piet Kramer. Deze brug werd 34 meter breed om ook plaats te bieden aan de tram.

Eind jaren zestig ging de brug weer op de schop. Ten zuiden ervan werd een viaduct onder het Rhijnspoorplein aangelegd en tegelijk werd er vast gewerkt aan de constructie van de metrolijn. De brug die omstreeks 1970 geopend werd had de meeste elementen van het originele Kramerontwerp, maar deze waren zodanig uit elkaar ‘gereten’ (zie bijvoorbeeld het beeld ‘De Ontwikkeling van de Locomotief’), dan het nauwelijks meer als een eenheid oogt. De brug is vandaag de dag ook zo breed, dat de argeloze automobilist waarschijnlijk niet eens in de gaten zal hebben dat hij of zij over een brug rijdt.

In 1976/1977 werd onder de Weesperpoort brug 465 aangelegd, een voet- en fietstunnel die de Spinozastraat met de Huddekade verbond. Omdat het vooral in trek bleek bij zwervers en junks werd het begin deze eeuw gesloten en gedeeltelijk omgebouwd tot fietswinkel. Op de brug heeft ook nog een tijdje het standbeeld van F.M. Wibaut (van beeldhouwer Han Wezelaar) gestaan. Deze komt nu veel beter tot z'n recht op de kop van de Wibautstraat.

Exterieur

Hoewel het een vrij laat en daardoor relatief sober ontwerp is van Piet Kramer, is deze brug voorzien van diverse 'typische Kramer-elementen'. Het smeedijzer van de brugleuningen is een stuk soberder dan van zijn eerdere bruggen, maar wel degelijk sierlijk. Net als bij diverse van zijn andere ontwerpen zorgde Kramer (aan de zuidwestzijde) hier voor een zitje. In het oorspronkelijke ontwerp waren er nog twee zitjes: aan de zuidoost kant en naast het beeld van de Poorter. De namen van de windrichtingen stonden op sluitstenen bij de zuidelijke zitjes gebeiteld. "West' is er nog, maar 'oost' is dus verdwenen.

Twee grote beelden aan de noordzijde – die op bakstenen zuilen met siermetselwerk staan – zijn van de hand van Hildo Krop. Deze Poorter en Poortersvrouw herinneren aan de oorspronkelijk functie van het gebied. Naast enkele granieten sierelementen ontwierp Kramer zelf ook ontwierp enkele beeldhouwwerken. Aan de oostzijde staat op een taps toelopende bakstenen muur een beeldhouwwerk met hierop drie Andreaskruisen en de woorden 'Weesperspoort,' 'Anno' en '1940'. Dit beeldhouwwerk stond in het oorspronkelijke ontwerp aan de noordwestzijde en vormde de afsluiting van het burgmuurtje. Een siersmeedijzeren hekje zat tussen dit beeld en het niet meer bestaande hotel-restaurant 'De Poort van Weesp'. Aan de westzijde, onder het beeld van de Poorter, zit nu een steen met het jaartal 1940.

Met de werkzaamheden in de jaren zestig en zeventig werd de brug breder en kwam er een metro-ingang. Het beeld 'De Ontwikkeling van de Locomotief’, een ontwerp van Kramer dat oorspronkelijk in het verlengde lag van het noordoostelijk brugmuurtje, werd verplaatst. Het staat nu redelijk op zichzelf en het zicht hierop vanaf de brug is grotendeels ontnomen door de metro-ingang.

Gebruikte bronnen

1. Sebas Baggelaar en Pim van Schaik, Piet Kramer. Bruggenbouwer van de Amsterdamse School (Stokerkade 2016).

Links

1. https://nl.wikipedia.org/wiki/Weesperpoort_(brug)
2. https://www.timswings.nl/hildokrop/werken-in-nederland/beelden/b-111-brug-nr-263-weesperpoort-amsterdam/
3. https://archief.amsterdam/inventarissen/inventaris/10057.nl.html#
4. https://www.wikiwand.com/nl/Standbeeld_voor_F.M._Wibaut

Ingezonden door: Marcel Westhoff

Marcel Westhoff

Reacties

Geen reacties voor dit object.

Je moet eerst inloggen voordat je een reactie kan plaatsen.
Als je nog geen account hebt, dan kan je je aanmelden voor een account.