• De Kraaipanschool aan de zijde van de Kraaipanstraat.
    De Kraaipanschool aan de zijde van de Kraaipanstraat.
    06/07/2013
    Annemarieke Verheij

    Louis Bothaschool en Talmoed Thoraschool (v.m.)

  • Vroeger de achterzijde van de school, nu de hoofdingang van het gebouw.
    Vroeger de achterzijde van de school, nu de hoofdingang van het gebouw.
    20/09/2015
    Annemarieke Verheij

    Louis Bothaschool en Talmoed Thoraschool (v.m.)

  • Vroeger de achterzijde van de school, nu de hoofdingang van het gebouw.
    Vroeger de achterzijde van de school, nu de hoofdingang van het gebouw.
    20/09/2015
    Annemarieke Verheij

    Louis Bothaschool en Talmoed Thoraschool (v.m.)

  • Achter deze verticale vensters was oorspronkelijk de gymzaal gevestigd.
    Achter deze verticale vensters was oorspronkelijk de gymzaal gevestigd.
    20/09/2015
    Annemarieke Verheij

    Louis Bothaschool en Talmoed Thoraschool (v.m.)

  • Versiering in de voorgevel.
    Versiering in de voorgevel.
    20/09/2015
    Annemarieke Verheij

    Louis Bothaschool en Talmoed Thoraschool (v.m.)

  • Detail.
    Detail.
    20/09/2015
    Annemarieke Verheij

    Louis Bothaschool en Talmoed Thoraschool (v.m.)

  • Detail.
    Detail.
    20/09/2015
    Annemarieke Verheij

    Louis Bothaschool en Talmoed Thoraschool (v.m.)

  • Detail.
    Detail.
    20/09/2015
    Annemarieke Verheij

    Louis Bothaschool en Talmoed Thoraschool (v.m.)

  • Detail.
    Detail.
    20/09/2015
    Annemarieke Verheij

    Louis Bothaschool en Talmoed Thoraschool (v.m.)

  • Detail.
    Detail.
    20/09/2015
    Annemarieke Verheij

    Louis Bothaschool en Talmoed Thoraschool (v.m.)

  • Eén van de twee oorspronkelijk ingangen van de scholen.
    Eén van de twee oorspronkelijk ingangen van de scholen.
    20/09/2015
    Annemarieke Verheij

    Louis Bothaschool en Talmoed Thoraschool (v.m.)

  • Detail deur.
    Detail deur.
    20/09/2015
    Annemarieke Verheij

    Louis Bothaschool en Talmoed Thoraschool (v.m.)

  • Gevel.
    Gevel.
    20/09/2015
    Annemarieke Verheij

    Louis Bothaschool en Talmoed Thoraschool (v.m.)

  • Detail.
    Detail.
    20/09/2015
    Annemarieke Verheij

    Louis Bothaschool en Talmoed Thoraschool (v.m.)

Introductie

Dubbelschool aan de Kraaipanstraat: op nummer 60 een school voor joods lager onderwijs en op nummer 58 een school voor openbaar lager onderwijs.

Specificaties

Officiële of officieuze naam Louis Bothaschool en Talmoed Thoraschool (v.m.)
Adres(sen) Kraaipanstraat 58-60
Postcode(s) 1091 PM
Plaats (provincie) Amsterdam (Noord-Holland)
Land Nederland
Huidige staat Deels of volledig gerenoveerd
Oorspronkelijke opdrachtgever Gemeente Amsterdam
Oorspronkelijke functie Lagere School
Betrokken architect(en) Publieke Werken
Andere betrokken kunstenaars
Aanvang en oplevering 1931 - 1931
Huidige eigenaar Y–mere
Huidige functie
Soort monument
Monumentnummer

Achtergrond

In de jaren dertig van de vorige eeuw telde de Transvaalbuurt maar liefst veertien scholen. Het waren kleine scholen met niet meer dan zes lokalen. De klassen waren groot. Meer dan veertig leerlingen per klas was geen uitzondering.

De meeste scholen waren openbaar en voor iedereen toegankelijk. Slechts enkele scholen boden bijzonder onderwijs. De Talmoed Thoraschool in de Kraaipanstraat 60 was een joodse lagere school. De Louis Bothaschool in de Kraaipanstraat 58 was een openbare lagere school. In de volksmond werd de school ook wel in één adem als Kraaipanschool genoemd.

Exterieur

In dit grote gebouw zaten oorspronkelijk twee zelfstandige scholen. Dat is goed te zien aan de twee ingangen. Links zat de Talmoed Thoraschool, rechts de Louis Bothaschool. De voorgevel oogt streng en gesloten. De achterzijde heeft juist veel ramen. Daar zaten de lokalen aan het door tuinen omsloten gezamenlijke schoolplein. Achter de hoge verticale vensters in de gevel zat een gedeelde gymnastiekzaal. De grote, toch wel massief ogende gevel wordt doorbroken door wat sierelementen, in de vorm van emaille tegels en afwijkend metselwerk.

Interieur

Het architectenbureau dat project Kraaipanschool heeft uitgevoerd, vermeldt dat er interieurelementen in de stijl van de Amsterdamse School zijn aangebracht. Het is mij echter niet bekend welke elementen het betreft.

Recente ontwikkelingen

De oorlogsjaren hadden grote invloed op de overwegend joodse buurt, haar bewoners en op de scholen. De Duitse bezetter stelde vanaf september 1941 aparte scholen in om joodse kinderen te isoleren. De Transvaalbuurt telde zeven van dergelijke scholen, plus de reeds bestaande Talmoed Thoraschool. Ook de Louis Bothaschool werd aangewezen als school voor uitsluitend joodse kinderen. Het toenmalige hoofd van de Louis Bothaschool, Eli van Tijn, zelf joods, organiseerde verzet vanuit deze school met de groep Gerretsen. Op zolder was voor veel mensen een onderduikplaats, te bereiken via een luik boven het kolenhok. Vanaf juli 1942 werden steeds meer joodse leerlingen gedeporteerd of waren ondergedoken. Eind 1943 waren er officieel geen joodse leerlingen meer. Ook de Kraaipanschool werd toen opgeheven. Na de oorlog zijn de twee scholen samengevoegd tot één school. In opdracht van Ymere is door architectenbureau Hoogeveen B.V. een ontwerp gemaakt voor een geheel nieuwe functie van de voormalige school. In de gerenoveerde school zijn tien bijzondere woningen gerealiseerd op de verdiepingen; de begane grond is tot wijkservicepunt verbouwd met zalen, keuken en kantoren. De detaillering en architectuur refereren aan de Amsterdamse School. De hoofdingang is verplaatst naar de achterzijde, waar vroeger het speelplein was. In 2013 is het Project Kraaipanschool afgerond.

Links

1. http://www.gebouwdin.amsterdam.nl/main.asp?action=display_html_pagina&name=detailpagina&booMarge=-1&item_id=967&selected_balkitem_id=531&UserQuery=kraaipanschool
2. http://www.renoverenmetera.nl/project_kraaipanschool.html
3. http://www.joodsamsterdam.nl/strkraaipanstraat.htm

Professionele of persoonlijke band met dit gebouw/blok

Bij het lopen van een etappe van het Westerborkpad kwam ik door de Transvaalbuurt en de route liep langs het monument wat voor de Kraaipanschool is opgericht ter nagedachtenis aan het voormalige schoolhoofd Eli van Rijn, die verzet leidde vanuit de school.

Ingezonden door: Annemarieke Verheij

Annemarieke Verheij Geboren en getogen in Amsterdam. De unieke bouwwerken van de Amsterdamse School zijn voor mij een vertrouwd beeld met opa's en oma's die allen in Oud Zuid woonden. In de jaren 80 werkte ik als reservist bij PTT Post en heb regelmatig op het postkantoor Gerard Terborgstraat (onderdeel van Het Nieuwe Huis op het Roelof Hartplein) gewerkt. Ook heb ik een dag op het postkantoortje op het Spaardammerplantsoen mogen doorbrengen. Helaas was ik in die tijd nog niet zo actief aan het fotograferen dat ik de interieurs op beeld heb vastgelegd.
Ik werk 4 dagen per week op de administratie Vergunningen van de Gemeente Amstelveen (en Aalsmeer). In mijn vrije tijd wandel ik veel, waarbij de camera altijd meegaat. De laatste tijd heb ik een toenemende interesse in de prachtige Amsterdamse School-stijl en ga regelmatig actief op zoek naar gebouwen of objecten.
Professionele kennis heb ik niet, maar met mijn beeldmateriaal en goed zoekwerk op internet hoop ik toch regelmatig een bijdrage te kunnen leveren aan deze mooie website.

Reacties

Geen reacties voor dit gebouw.

Je moet eerst inloggen voordat je een reactie kan plaatsen.
Als je nog geen account hebt, dan kan je je aanmelden voor een account.