Details
Naam
Roelof Hartplein e.o., Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 22
IntroductieHet blok waarin het befaamde Café Wildschut is gesitueerd.
AdresRoelof Hartplein 1-11, Van Baerlestraat 97-103, Ruysdaelstraat 51-57 , Van Baerlestraat 164-172, Ruysdaelstraat 59-65, Bronckhorststraat 6-12
Postcode(s)1071
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger Gerrit Jan Rutgers (Architect)
Datum1922 - 1923
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
Huidige eigenaarMeerdere particuliere eigenaren
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / diverse overige functies
Huidige functieGemengde bestemming: woningen en winkels/bedrijfsruimtes
Type objectGeen beschermde status, Blok
AchtergrondOngeveer gelijktijdig met zijn blokken voor de hoeken Rijnstraat-Amstelkade ontwierp de belangrijkste en meest productieve architect in de tweede stroming van de Amsterdamse School, Rutgers, zijn rode bakstenen blokken rond het Roelof Hartplein - bekend van Café Wildschut en de er tegenover gelegen boekhandel Het Martyrium.
De blokken Amstelkade en Roelof Hartplein hebben veel met elkaar gemeen, met name de golvende balkons. In beide gevallen gaat het bovendien om een soort entree - zij het een andere richting op. Bij de Amstelkade vormen de blokken een poort naar de toen gloednieuwe Rivierenbuurt, met links en rechts torenachtige opbouwen. De holronde gevel aan het Roelof Hartplein leidt de bezoeker goed beschouwd de Amsterdamse School-buurt uit, de veel klassieker vormgegeven Concertgebouwbuurt in. Het is goed daarbij te bedenken dat ten tijde van de bouw alleen Huize Lydia als Amsterdamse School-gebouw aan het plein stond. Het Nieuwe Huis zou pas een paar jaar later gebouwd worden. Ook interessant om te vermelden is dat er in de jaren 30 een plantsoentje op het Roelof Hartplein was, waardoor tramlijn 3 reed. Voor het café lag toen geen verkeersvrij pleintje, maar slechts een stoep (zie foto).
De blokken Amstelkade en Roelof Hartplein hebben veel met elkaar gemeen, met name de golvende balkons. In beide gevallen gaat het bovendien om een soort entree - zij het een andere richting op. Bij de Amstelkade vormen de blokken een poort naar de toen gloednieuwe Rivierenbuurt, met links en rechts torenachtige opbouwen. De holronde gevel aan het Roelof Hartplein leidt de bezoeker goed beschouwd de Amsterdamse School-buurt uit, de veel klassieker vormgegeven Concertgebouwbuurt in. Het is goed daarbij te bedenken dat ten tijde van de bouw alleen Huize Lydia als Amsterdamse School-gebouw aan het plein stond. Het Nieuwe Huis zou pas een paar jaar later gebouwd worden. Ook interessant om te vermelden is dat er in de jaren 30 een plantsoentje op het Roelof Hartplein was, waardoor tramlijn 3 reed. Voor het café lag toen geen verkeersvrij pleintje, maar slechts een stoep (zie foto).
BeschrijvingHet oostelijke blok, dat loopt van het Roelof Hartplein via de Van Baerlestraat de Ruysdaelstraat in, is in 1922 gebouwd. Het westelijke blok, dat loopt vanaf de Bronckhorstraat via de Van Baerlestraat de andere kant van de Ruysdaelstraat in, is in 1923 gebouwd. De details zijn echter in beide blokken gelijk. Overal vinden we golvende balkons, paraboolvormige portieken, bescheiden metselwerk als versiering, alsmede een karakteristieke houten rand (soms nog met glas in lood) voor de bovenramen van de winkels en het café. Bijzonder zijn verder de lantaarns boven de portieken, die de inpandige trappenhuizen van licht voorzien. In het westelijk deel van de Ruysdaelstraat hebben deze lantaarns nog het oorspronkelijke glas in lood, aan het oostelijke deel is dit helaas vervangen door neutraal mat glas.
InterieurCafé Wildschut heeft een fraai, niet lang geleden gerestaureerd, 20er jaren interieur met onder meer marmeren wanden en een prachtige hanglamp. Deze lamp vertoont overeenkomsten met de lampen die door Harry Elte werden aangebracht in de synagoge in Utrecht. Ik heb de maker nog niet kunnen achterhalen. Evenmin heb ik kunnen achterhalen sinds wanneer Café Wildschut hier gevestigd is. In ieder geval heette het in de 30er jaren nog Café Mussert, naar verluidt familie van. De overige winkels en kantoren in de blokken hebben soms nog glas in lood in de gevel maar zijn meestal volledig gemoderniseerd.
Recente ontwikkelingenHoewel de blokken vrij goed onderhouden zijn, is sprake van een aantal betreurenswaardige wijzigingen die het karakter behoorlijk hebben aangetast. Overal zijn de oorspronkelijke balkondeuren en ramen met roedeverdeling vervangen, in het westelijke deel zelfs door vlakke kunststoframen. Op oude foto's is te zien dat sprake was van schuiframen waarbij het bovenraam met roedes was verdeeld in drie delen. Ramen op de bovenste verdieping waren zelfs in kleine vierkante ruitjes verdeeld. Op de daken stonden als een accent gestreepte vierkante opbouwtjes, vermoedelijk de oorspronkelijke toegang tot het dak. Verder is zoals gemeld het glas in lood in de trappenhuislantaarns van het oostelijke blok verdwenen en vervangen door fantasieloos mat glas. Dit alles is er vermoedelijk de reden van dat deze blokken in de laatste monumentenronde van Stadsdeel Zuid niet tot gemeentelijk monument zijn aangewezen.
Bronnen
G. Bolhuis, Atlas Gordel ’20-‘40 (Amsterdam 2004).
Links
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandIk heb deze gebouwen tijdens meerdere lichtomstandigheden gefotografeerd. Hoewel het aantrekkelijke gebouwen zijn, blijkt er bij nadere bestudering veel meer verloren gegaan dan op het eerste gezicht lijkt.
Gerelateerde objecten