Puntkozijnen van de Amsterdamse School

Een zoektocht naar een opvallende toepassing bij Amsterdamse Schoolgebouwen: iets wat we het puntkozijnen zijn gaan noemen.

Sommige liefhebbers van de Amsterdamse School zullen het ongetwijfeld herkennen: het continu alert zijn op, en op zoek zijn naar, alles Amsterdamse School. Ik zou in mijn geval willen spreken van een vorm van verslaving. Een ongevaarlijke verslaving, dat wel, maar ik kan het niet meer laten om in elke onbekende straat en in elke onbekende stad de ogen te laten speuren. Zie ik in mijn ooghoeken een flard van opvallend metselwerk, expressief vormgegeven voordeuren, golvende gevels, fantasierijke fonts, dakpannen als gevelbekleding, of opmerkelijke vensters? Ik knijp dan hard in de remmen of verleg mijn looptraject, en ga linea recta op weg naar een gebouw dat in veel gevallen al op Wendingen blijkt te staan, óf een verrijking voor ons platform blijkt te zijn.

Bij vensters gaat het natuurlijk vaak om een van de bekendste stijlmiddelen van de AS (zoals we de Amsterdamse School achter de schermen vaak aanduiden): de laddervenster. Maar er is nog een type venster wat ontegenzeggelijk een van de opvallendste én vaak voorkomende uitingen van de stroming is. Een goede, 'officiële' benaming zijn we hiervoor nog niet tegengekomen, dus moeten we het doen met een door mij verzonnen term: het puntkozijn. Soms zijn ook de ramen zelf in een puntvorm, maar vaak gaat het om een normaal, rechthoekig raam, waarbij de kozijnen aan de zijkant (en sporadisch zelfs de onderkant) in een punt lopen - een punt die vaak benadrukt wordt door een uitstekend accent. Soms (bonuspunten!) zie je ze in combinatie met een laddervenster. Het Schip (1921) heeft diverse ramen in een puntvorm. Wie de 'uitvinder' van de andere variant precies is durven we nog niet de zeggen, maar duidelijk is dat Piet Kramer (Huize Windroos, 1921) wel eens met die eer zou mogen strijken. In bijgaande fotoserie is te zien dat er veel variaties op dit thema zijn.